"In één generatie tijd − ik ben daar zelf het product van − is een kerkelijke, verzuilde samenleving weggespoeld en zijn we naar een soort vrijheid gegaan die geen houvast kan bieden. Daar wil ik vraagtekens bij plaatsen. Ik wil absoluut niet zeggen dat we terug moeten naar vroeger. Dat kan ook helemaal niet, de tijd keert zich niet. Maar hoe kunnen we toch die betekenis terugbrengen? Hoe kunnen we zingeving en betekenis een plek geven in een geseculariseerde samenleving? Velen lijken het nu te zoeken in de verdoving, in het consumeren, in het genieten. Sommige mensen zoeken het in het religieuze. In Amerika zie je hoe kerken opnieuw opleven. Anderen denken dat het vacuüm door een moslimcultuur opgevuld zal worden, naar het gedachtegoed van de Franse schrijver Michel Houellebecq. (...) Ik ben het niet eens met die opvattingen. Ik denk dat een jonge generatie zal moeten zoeken naar zin en betekenis in nieuwe structuren, op nieuwe manieren.", aldus Dirk De Wachter.
Ik ben het roerend eens met De Wachter. Onze systemen zijn oud, onze overtuigingen en handelingen voorbijgestreefd, maar toch proberen we ze hardnekkig in stand te houden.
Zoals de ezel die de hengelende wortel achterna blijft lopen. Alleen is de wortel rot geworden, waardoor we er niet meer naar kunnen verlangen.
Want wat is zingeving? Wat is betekenis? Als je zulke vragen voorgeschoteld krijgt, weet je vaak niet wat antwoorden. Mensen voelen zich hier meestal nogal ongemakkelijk bij. Het is ook een heel persoonlijke vraag en een pasklaar antwoord lijkt er daarom in eerste instantie niet te zijn.
'Ken jezelf'
Alles valt of staat bij 'zelfkennis'. Je vindt geen zingeving zonder je goed bewust te zijn van jezelf, je acties en beweegredenen. Of zoals één van Socrates' kernspreuken luidt: 'Ken jezelf', maar dan bekeken vanuit de ware en oorspronkelijke betekenis en niet vanuit het psychologische wie-ben-ik-standpunt. In de Griekse cultuur behandelen immers heel wat mythen de verbanden tussen diké en hybris: de mens die enerzijds in overeenstemming leeft met de kosmische rechtvaardigheid (diké) en zich anderzijds schuldig maakt aan hoogmoed, arrogantie, ijdelheid, mateloosheid (hybris).
Doordat we onze eigen wetten, structuren en dogma's gecreëerd hebben, is ons zicht op die kosmische orde verstoord geraakt.
Volgens de oude Grieken gaat er niets boven diké of een leven dat in goeie harmonie is met de geordende en eerlijk verdeelde wereld die zo krampachtig uit de chaos tevoorschijn is gekomen. Een wet die van dermate essentieel belang is dat zelfs de goden eraan zijn onderworpen. (In de Chinese cultuur spreekt men van de tao). De kosmos kent immers ordening in alles, een harmonie die wij helaas niet altijd herkennen. Doordat we onze eigen wetten, structuren en dogma's gecreëerd hebben, is ons zicht op die kosmische orde verstoord geraakt. Afstemmen op de natuur rondom ons en inhaken op het diep innerlijke weten van onze ziel zorgt ervoor dat we terug leven in waarheid en betekenis geven aan ons leven hier op aarde.
Hybris betekent eenvoudigweg dat je onhandig en blindelings leeft, zonder te voelen, zonder na te denken, en dat je daardoor lijdt en leed veroorzaakt.
Indien de kosmische orde werkelijk het allerbelangrijkste is, dan spreekt het voor zich dat we met hybris, of onze grenzeloze verwaandheid die ervoor zorgt dat we onze plaats in de wereld niet kennen, een misdaad plegen tegen de kosmos. Hybris betekent eenvoudigweg dat je onhandig en blindelings leeft, zonder te voelen, zonder na te denken, en dat je daardoor lijdt en leed veroorzaakt.
Een gebrek aan wijsheid leidt ons dus alleen maar af van ons ware zielepad, onze ware identiteit, en dat schenkt ons allerminst een zingevend en betekenisvol leven.
'Kapsones hebben', 'iemand te slim af willen zijn', 'nooit genoeg hebben', 'mensen of situaties al dan niet heimelijk naar je hand proberen zetten', 'iemand iets dierbaars afnemen', 'mensen op hun plaats zetten', 'vals spel spelen', 'iemand iets niet gunnen', 'iemand bedriegen, gebruiken of misbruiken', 'jezelf of anderen iets wijsmaken'... zijn vormen van hybris die volgens de Grieken, bij zowel stervelingen als goden, altijd eindigen in ware rampen. En ze hebben gelijk, want hier voelt niemand zich écht gelukkig bij, ondanks dat de meesten onder ons in heel wat situaties eerder volgens hybris handelen dan volgens diké. Een gebrek aan wijsheid leidt ons dus alleen maar af van ons ware zielepad, onze ware identiteit, en dat schenkt ons allerminst een zingevend en betekenisvol leven. Daarom is 'zelfkennis' of 'je plaats kennen én er ook blijven' zo onmiskenbaar belangrijk wanneer we zin en betekenis willen vinden in ons leven. Wanneer we niet leven volgens de kosmische orde, en dus niet volgens onze ware zielezelf, dan kennen we onszelf en onze plaats in de wereld niet en lijkt ons leven vroeg of laat weinig zin en betekenis te hebben. Door ons op te zadelen met een gedrag dat de juiste maat uit het oog verliest, creëren we meer chaos en misnoegdheid in ons leven dan goed voor ons is, waardoor we liever ver weg blijven van vragen die over de zin van het leven gaan. Leven we echter wél volgens de kosmische, rechtvaardige orde van de oude Grieken, en dus volgens onze diepe innerlijke drijfkracht die we ook de ziel noemen, dan geef je je leven zonder enige twijfel zin en betekenis. En dan kunnen ook de voor de hand liggende antwoorden als de vrije wil, ergens bijhoren en erkenning krijgen voor wat je doet ons ongetwijfeld iets zinvol en betekenisvol doen verwezenlijken in de wereld.
Leven volgens diké is dus een mooi voorbeeld van hoe een 'oude' wijsheid als een 'nieuw' bewustzijnsmodel ingezet kan worden, anno 2019.
Ik wens je alvast een gezond en helend 2019, rijkelijk gevuld met zelfkennis én natuurlijk... diké!
_ Sincerely Yours,
The Brave Tenderness Roars
Over de intro - lees ook het volledige artikel: 'Psychiater Dirk De Wachter: om te leven hebben we betekenis nodig'
Comentários